Bakım ve Tedavi

İyi bir diyabet yönetimi ile düzenli ayak bakımı yapılarak kontrol altına alınabilir. Tedavisi zor olan ve ampütasyon gerektirebilir. Ciddi ayak yaralarının önlenmesi, hastanın ayak ve bacaklarını rahat bir şekilde kullanmasını sağlar. Diyabet komplikasyonları sinir hasarı ve zayıf kan dolaşımı içerir. Bu sorunlar hızla kötüleşebilir ve tedavisi zor olan, deri yaraları (ülserler) oluşabilir. Uygun diyabet yöntemi ve dikkatli ayak bakımı ayak ülserini önlemeye yardımcı olabilir.

Ayak ülserleri yaygınlaşabilir. Dokulara ve kemiğe ciddi hasara neden olan ve iyileşmeyen ülser, parmak, ayak veya bacak kısmının cerrahi olarak çıkarılması (ampütasyon) gerekebilir.

Ayak ülseri önlenmesi ve diyabetin komplikasyonları önlemek için en iyi strateji;

sağlıklı bir diyet,
düzenli egzersiz,
kan şekeri takibi ve reçete ilaç rejimine bağlılık ile doğru diyabet yönetimi.

Diyabet dünya çapında sayısı artarak devam eden bir problemdir. Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK)’nın verilerine göre her yıl diyabetli hasta sayısı ülkemizde bir önceki yıla oranla ortalama %17 artıyor. Bugün Ülkemizde yaklaşık 10 milyon diyabet hastası var. Diyabet vücudun çeşitli yerlerini etkileyebilmektedir. Genellikle insanlar ilk belirtileri bacaklarda ve ayaklarda görmeye başlar.

Diyabet ayaklarımızı nasıl etkiler?

Sinirler : Diyabetin ayakları etkileme yollarından birisi bacak ve ayak sinirlerini ağrı ve karıncalanma yoluyla ya da ağrı, ısı veya soğuğa karşı duyu kaybı yoluyla etkilemesidir. Bu durum nöropati olarak adlandırılır. Doktorumuz ya da ayak sağlığı uzmanımız bunu basit bir test yaparak anlayabilir. Bir çok diyabet hastası ayaklarında ve ayak parmaklarında his kaybı yaşar. Bunun asıl tehlikesi küçük kesiklerin dahi yaralanma ve enfeksiyona varan sonuçlar doğurabilmesidir. Bu nedenle giymeden önce ayakkabılarımızın içinde küçük çakıl ya da yabancı madde var mı yok mu kontrol etmemiz hayat kurtarıcı olabilr.

Nöropatiden kaynaklanan diğer sinir etkileri kemik yapısında ya da ayak kaslarında kalıcı değişikliklere neden olabilir. Ayağa uymayan ayakkabılar daha fazla yıkıma yol açabilr. Ayak sağlığı uzmanınız bu durumda özel tedavi ayakkabıları tavsiye edecektir.

Sirkülasyon : Sağlıklı dolaşım diyabet hastalarında aşırı önem taşımaktadır. Bununla birlikte, bu hastalığın bir sonucu olarak dolaşım sık sık azalır. Sigara, yüksek tansiyon ve kolesterol ayaklara ve alt ekstremiteye dolaşımı daha fazla azaltabilir. Doktorunuz sağlıklı bir dolaşıma sahip olup olmadığınızı belirlemenize yardımcı olmak için ayak ve bacaklarda testler gerçekleştirebilir. Tüylerin dökülmesi, iyileşmeyen yaralar, ayak ve bacaklarda serinlik hissi diyabetin işaretlerindendir. Yeterli dolaşım olmadan, dokular genellikle iyileşme imkanı bulamaz ve şiddetli durumlarda bu doku ölümüne veya uzuv kaybına yol açabilir.

Cilt değişiklikleri: Diyabette sık görülen kuruluk ve nasır gibi durumları içerir. Cildin nem ve yağ kontrolünü sağlayan sinirler artık düzgün çalışmadığı için sürtünmeden ötürü nasır oluşumu gerçekleir. Nasırlar , ülsere ya da açık yaralara yol açılmasını önelemek için yanlızca hekim ya da deneyimli ayak sağlığı uzmanları tarafından tedavi edilmelidir. Ayrıca, cildi yakabilecek ve enfeksiyona yol açabilecek kimyasal maddelerden mutlaka kaçınmalısınız. Banyodan sonra, ayaklarınızı kurutulmuş olmalı ve nemlendirici uygulanmalıdır.

Ayaklar diyabet durumunda bütün hikayeyi anlatabilir. Bu nedenle hangi işaretlere bakmamız gerektiğini anlamak önemlidir. Diyabet şüpheniz ya da diyabetiniz varsa hekimize veya ayak sağlığı uzmanınıza danışmayı ihmal etmeliyiz.

Diyabetli hastalarının ayak sorunlarının en aza indirilebilmesi için aşağıdaki öneriler şiddetle tavsiye edilir.

• Ayaklar her gün ılık suyla yıkanmalı; yumuşak bir havlu ile parmak araları dahil özenle kurutulmalı
• Ayaklar, diyabetik ayak kremleri ile nemlendirilmeli
• Çıplak ayakla evde ve dışarıda kesinlikle dolaşılmamalı, kullanılan ayakkabı ve terlikler çok bol ya da çok dar olmamalı
• Ayaklar, bir ayna yardımıyla olası kesik, yara, mantar ve kabarcıklar oluşma ihtimaline karşı kontrol edilmeli
• Nasırlar ve ölü dokular kesilmemeli, asit içeren nasır bantları kesinlikle kullanılmamalı; nasır bakımı uzman kişilerce yapılmalı
• Ayaklar, üşüdüğünde herhangi bir ısıtıcıya ya da sıcak cisme yaslayıp ısıtılmamalı; bunun yerine yün çorap giyilmeli
• Ayak tırnakları, düz, köşeleri yuvarlak şekilde kesilmeli
• Ayakkabıların içi giyilmeden önce dikkatlice kontrol edilmeli
• Ayakkabı çorapsız olarak giyilmemeli
• Çoraplar, pamuklu ya da yünlü olmalı; sıkı olmayan yumuşak dokulu olanlar tercih edilmeli
• Ayakkabılar, rahat, yumuşak, deri tabanları kalın ve dikişsiz olmalı
• Bayanların yazlık ayakkabıları önlerden kapalı olmalı, parmak arası sandaletler kullanılmamalı
• Kesinlikle sigara içilmemeli